An sinh xã hội là gì?
An sinh xã hội là khái niệm thể hiện sự bảo vệ của xã hội đối với các thành viên thông qua các chính sách và biện pháp công cộng nhằm đảm bảo các điều kiện cơ bản cho cuộc sống, bao gồm an toàn, sức khỏe, giáo dục, lao động, thu nhập, chăm sóc xã hội và các quyền lợi khác.
An sinh xã hội có thể liên quan đến các chương trình của chính phủ nhằm nâng cao phúc lợi cho người dân, bao gồm các biện pháp hỗ trợ để đảm bảo quyền tiếp cận các nguồn lực cơ bản như thực phẩm, chỗ ở, chăm sóc sức khỏe, và phúc lợi cho các nhóm đối tượng đặc biệt như trẻ em, người cao tuổi, người bệnh và người thất nghiệp.
Ngoài ra, an sinh xã hội còn bao gồm các chương trình bảo hiểm xã hội, dịch vụ công về an sinh xã hội và các dịch vụ cơ bản. Nó thể hiện quyền cơ bản của con người, tinh thần nhân đạo của nhà nước, và sự đoàn kết xã hội, góp phần vào sự phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa của đất nước.
Xem thêm: Mức đóng bảo hiểm xã hội năm 2024 là bao nhiêu?
Tại sao an sinh xã hội quan trọng?
An sinh xã hội rất quan trọng vì nó đảm bảo nhiều vai trò và ý nghĩa trong đời sống xã hội, bao gồm:
- Cung cấp các điều kiện sống và phát triển tốt nhất cho người dân, bao gồm an toàn, sức khỏe, giáo dục, lao động, thu nhập, chăm sóc xã hội và các quyền lợi khác.
- Giảm bớt gánh nặng chi phí cho người dân trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục, bảo hiểm và trợ cấp.
- Thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội, tăng cường nguồn lực và năng suất lao động của cá nhân và cộng đồng.
- Tạo ra môi trường sống an toàn, công bằng và bình đẳng, thể hiện quyền cơ bản của con người, chủ nghĩa nhân đạo của nhà nước và tinh thần đoàn kết của xã hội.
- Phòng ngừa và giảm thiểu các rủi ro và biến cố xã hội, như bệnh tật, tai nạn, thất nghiệp, thương tật, tuổi già, thiên tai và dịch hoạ.
Các chính sách an sinh xã hội tại Việt Nam
Các chính sách an sinh xã hội ở Việt Nam nhằm đảm bảo các điều kiện cơ bản cho cuộc sống, phát triển và bình đẳng, đặc biệt là cho những người có hoàn cảnh khó khăn. Hiện nay, các chính sách này bao gồm bốn nhóm cơ bản:
- Nhóm chính sách việc làm: Đảm bảo thu nhập tối thiểu và giảm nghèo bằng cách hỗ trợ người dân tìm việc làm tốt, đạt được thu nhập tối thiểu và giảm nghèo bền vững.
- Nhóm chính sách bảo hiểm xã hội: Giảm thiểu rủi ro khi bị ốm đau, tai nạn lao động hoặc khi về già thông qua tham gia bảo hiểm xã hội để bù đắp phần thu nhập bị suy giảm.
- Nhóm chính sách trợ giúp xã hội: Bao gồm chính sách trợ cấp thường xuyên và đột xuất, hỗ trợ các đối tượng khó khăn như trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, và người nghèo thông qua việc cung cấp tiền mặt, dịch vụ, hàng hóa.
- Nhóm chính sách dịch vụ xã hội cơ bản: Giúp người dân tiếp cận các dịch vụ cơ bản về giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch và thông tin truyền thông.
Các dịch vụ cung cấp an sinh xã hội
Các dịch vụ an sinh xã hội thường bao gồm:
- Bảo hiểm xã hội: Cung cấp lợi ích và dịch vụ cho người dân dựa trên đóng góp vào chương trình bảo hiểm, bao gồm lương hưu, bảo hiểm tàn tật, phúc lợi cho người thân và bảo hiểm thất nghiệp.
- Dịch vụ công: Cung cấp bởi chính phủ hoặc các cơ quan được chỉ định, bao gồm chăm sóc y tế, bảo hiểm thất nghiệp, hỗ trợ tài chính khi bệnh tật hoặc nghỉ hưu, sức khỏe và an toàn tại nơi làm việc.
- An sinh cơ bản: Cung cấp hỗ trợ cho những người tị nạn hoặc những người có hoàn cảnh khó khăn với các nhu yếu phẩm cần thiết như thực phẩm, quần áo, nhà ở, chăm sóc y tế, tiền và giáo dục.
Hiến pháp năm 2013 của Việt Nam đã khẳng định chính sách an sinh xã hội và bảo hiểm xã hội trong các quy định về quyền cơ bản của con người và hướng tới việc đảm bảo quyền lợi hợp pháp của nhân dân. Điều 34 của Hiến pháp khẳng định: “Công dân có quyền được đảm bảo an sinh xã hội”. Nhà nước cũng cam kết tạo điều kiện bình đẳng để công dân hưởng phúc lợi xã hội và phát triển hệ thống an sinh xã hội phù hợp với tình hình kinh tế và chính trị của xã hội trong từng thời kỳ.
Nhận tư vấn luật dân sự tại Luật Toàn Quốc
